Nieuwe onderkomens voor de watervleermuis

De Sittardse Keutelbeek loopt ondergronds onder het centrum door, in een overkluizing. Voor de waterkwaliteit is het beter om de beek weer ‘open en bloot’ te laten stromen – en dat is ook nog eens een fraaie toevoeging aan het stadsgezicht. Reden genoeg om een deel van die overkluizing weg te halen. Alleen bood hij ook onderdak aan een groep watervleermuizen, een beschermde soort. Er moesten dus mitigerende maatregelen genomen worden. Samen met de Zoogdiervereniging en SmitsRinsma bedachten we bijzondere oplossingen, om ervoor te zorgen dat de watervleermuizen in Sittard toch een dak boven hun hoofd houden.

Populaire putdeksels

Het ging voornamelijk om drie gietijzeren putdeksels, bleek uit onderzoek van de Zoogdiervereniging, die als verblijfplaats dienen voor  zo’n vijftig vleermuizen. De putdeksels zijn namelijk volledig dicht, en worden als de zon erop staat lekker warm. En daar houden de vleermuizen wel van; zo is het voor hen makkelijker om in rust een constante lichaamstemperatuur te houden. Er werden alleen mannetjes aangetroffen, dus was zeker dat het niet ging om een kraamverblijf. De vleermuizen konden verhuizen, en dat werd dan ook besloten.

Bunker voor de watervleermuis

De gemeente Sittard-Geleen vroeg aan de Zoogdiervereniging en Regelink Ecologie & Landschap om mee te denken over die verhuizing. Daar kwamen een paar workshops aan te pas, met vleermuisexperts, cultuurtechnici en medewerkers van het waterschap Roer en Overmaas en de gemeente. Met als resultaat een plan om een alternatieve verblijfplaats aan te leggen. In 2014 heeft SmitsRinsma daar een bouw en uitvoeringstekening voor gemaakt en heeft de gemeente het verblijf laten aanleggen.
Direct aan het water, daar waar de Keutelbeek vrij stroomt, legden zij een bunker aan met verschillende openingen waardoor de vleermuizen naar binnen kunnen. En om te zorgen dat de vleermuizen zich meteen een beetje thuis zouden voelen, werden de gietijzeren putdeksels van de overkluizing gebruikt bij de bouw. Die deksels hebben namelijk een vertrouwde geur voor de vleermuizen.

Bunker voor de watervleermuis, aangelegd door Kuijpers uitvoering en Advies. (Foto Jeroen Kuijpers).

Vleermuiskasten

Behalve de aanleg van ‘de bunker’ heeft RANOX Natuuraannemer op verschillende bruggen over de Keutelbeek vleermuiskasten opgehangen – een speciaal ontwerp van de Zoogdiervereniging en Regelink Ecologie & Landschap. Zo kunnen de watervleermuizen ook nog kiezen uit verschillende alternatieven voor de overkluizing.

RANOX natuuraannemer hangt vleermuiskasten op onder de bruggen.

Samenwerking met meerdere sectoren

De Keutelbeek wordt zo ontkluisd in een interessante samenwerking tussen verschillende disciplines. “Uiteraard is het voor ons ook gewoon een civieltechnische opdracht”, zegt Ivo Stevens van SmitsRinsma. “Maar omdat je te maken hebt met dieren is het wel extra interessant. Je bouwt iets nieuws, maar moet ook rekening houden met dierenwelzijn en dat is een mooie uitdaging”. De komende jaren monitort Regelink Ecologie & Landschap of de watervleermuizen bij de Keutelbeek geleidelijk aan verhuizen naar hun nieuwe onderkomens, zodat de ontkluizing van start kan gaan. Wij houden de ontwikkelingen met interesse in de gaten.
Meer informatie en achtergrond vindt u in het magazine van het platform ‘Natuur in de gemeente‘.