Samenvatting soortenstandaard: gierzwaluw

De afgelopen jaren heeft het Ministerie van Economische Zaken van een groot aantal soorten een soortenstandaard uitgebracht. Projectleider van dit project is Toon Zwetsloot van Dienst Landelijk Gebied. Hij heeft ervoor gezorgd dat beschikbare informatie uit literatuur en expert judgement uit de Nederlandse praktijk bij elkaar gebracht zijn en beschreven in de soortenstandaards. In totaal zijn van 22 soorten een soortenstandaard beschreven, dit zijn de soorten die het vaakst bij ruimtelijke ontwikkelingen voorkomen. Zwetsloot: “De opdracht was: beschrijf van iedere soort op 1 A4-tje hoe je rekening kunt houden met de soort. Dat is niet gelukt, gemiddeld tellen de soortenstandaards 50 pagina’s vol informatie over deze soorten.” Dat is de reden dat we geprobeerd hebben de soortenstandaard van de gierzwaluw samen te vatten tot 1 A4-tje. Deze samenvatting is in dit weblog bericht te vinden.
Deze samenvatting maakt in grote lijnen duidelijk waarmee rekening gehouden moet worden in
gebieden waar de gierzwaluw voorkomt. Voor aanvullende informatie raden wij aan de
soortenstandaard zelf te raadplegen.

1. Ecologische informatie

De gierzwaluw komt meestal in kolonies voor en broedt vrijwel uitsluitend in gebouwen. Paartjes zijn
trouw aan hun broedplaats. De broedtijd loopt van begin mei tot eind augustus. Nesten liggen vaak
onder dakpannen met een toegang die vliegend goed te bereiken is. De gierzwaluw komt in heel
Nederland voor met uitzondering van de meeste Waddeneilanden. Over de aantalsontwikkeling in
ons land is weinig bekend, maar in Amsterdam is de soort sinds de jaren zestig van de vorige eeuw
met 80% achteruitgegaan.

2. Bescherming

Gierzwaluwen mogen niet worden gedood, gevangen of opzettelijk worden verjaagd en eieren en
nesten zijn beschermd. Nestplaatsen mogen niet ongeschikt worden gemaakt of verloren gaan, ook
niet buiten het broedseizoen. In bepaalde gevallen kan gewerkt worden volgens een goedgekeurde
gedragscode. Als te verwachten is dat bij een ingreep verstoring van gierzwaluwen zal plaatsvinden
moet een ontheffing Flora- en faunawet worden aangevraagd. Deze wordt verleend als aan bepaalde
voorwaarden wordt voldaan en de ingreep aan een wettelijk erkend belang voldoet. Vooraf dient
vrijwel altijd onderzoek naar de situatie ter plekke plaats te vinden.

3. Onderzoek

Als nestplaatsen van de gierzwaluw in het plangebied aanwezig kunnen zijn moet hiernaar door
iemand met deskundigheid op het gebied van de gierzwaluw onderzoek worden gedaan. Dit
onderzoek moet plaatsvinden tussen (15 mei) 1 juni en 15 juli gebeuren en bij voorkeur ’s avonds
tussen 18.00 en zonsondergang en onder daartoe geschikte weersomstandigheden. Wanneer
dan
tijdens drie avonden geen tekenen van broedgevallen zijn waargenomen, mag worden aangenomen
dat er geen gierzwaluwnesten aanwezig zijn. Onderzoekgegevens mogen drie jaar lang gebruikt
worden in het kader van de Flora- en faunawet.

4. Beschermingsmaatregelen per activiteit

Activiteiten als renoveren, isoleren en slopen van een enkel gebouw, meerdere gebouwen of een
hele wijk kunnen een negatief effect hebben op de gierzwaluw. Ook het plaatsen van een steiger kan
hieronder vallen. Bij aanwezigheid van de gierzwaluw moeten dergelijke ingrepen buiten het
broedseizoen worden uitgevoerd. Als bij een ingreep broedplaatsen verdwijnen dan moeten per
broedplaats vijf vervangende voorzieningen worden aangebracht. Er zijn speciale dakpannen en
broedkasten in de handel die, mits deskundig geplaatst, goed kunnen functioneren.
Als het niet mogelijk is een ontheffing Flora- en faunawet te verkrijgen maar wel gierzwaluwen
aanwezig zijn dan moet aan de hand van onderzoek worden aangetoond dat de ingreep het aantal
broedende gierzwaluwen niet negatief zal beïnvloeden. Dit vraagt een proactieve aanpak, waarbij
ruim van te voren alternatieve broedplaatsen moeten worden aangebracht.
De samenvatting is als PDF hier te downloaden. Samenvattingen van andere soorten zijn te vinden op regelink.nl/soortenstandaard