Schapenbegrazing in het Fochteloërveen

Het Fochteloërveen is een groot natuurgebied van 2500 hectare op de grens van Friesland en Drenthe, bij Veenhuizen. Hier worden kleine gebiedjes afgezet met een flexibel hek. Schapen kunnen hierbinnen naar hartenlust grazen.

Hoe is er onderzocht?

• We brachten de vegetatiestructuur in kaart van 40 kleine plots van zo’n 0,5 tot 2 hectare groot. We noteerden onder meer: het percentage boomvormers, heide, kruiden en kale grond. De resultaten vergeleken we met onze nulmeting van drie jaar geleden.
• Ook interviewden we herders over wat zij de afgelopen jaren zijn tegengekomen ‘in het veld’. Zo had één herder een enorme ecologische ervaringskennis: hij kon goed de vegetatie aflezen.

Waar liepen we tegenaan?

Sommige terreinen waren moeilijk begaanbaar voor schapen én onszelf. Dit waren vaak plekken met veel pijpestrootje. Dit maakte het onderzoek extra uitdagend.

Ook bleek: soms moet je verder kijken dan de ecologische doelstelling. Zo waren er plekken met heel veel pitrus. Dit waren ligplekken van reeën. Dat is niet de vegetatie die je opneemt in een beheerplan, maar zo’n plek heeft wel een duidelijke ecologische functie.

Wat zijn de resultaten?

Op veel percelen uit het onderzoek waren grote verschillen te zien:

• Het aandeel gras is sterk verminderd: van 80% naar 30%.
• Het percentage heide is flink toegenomen: van 30% naar 60%.
• De variatie in soorten bleek verbeterd ten opzichte van de nulmeting: op veel plekken vonden we meer kruiden, russen en zegges.

Ook was er nog een zeer opvallend resultaat: op meerdere plaatsen zijn nu veel jonge vitale heidestruiken te vinden. De oudere heidestruiken waren zeldzamer en minder vitaal. Dit kwam waarschijnlijk door de droogte.

Onze eindconclusie: over het algemeen behoorlijk positieve resultaten. Hieraan heeft de drukbegrazing hoogstwaarschijnlijk bijgedragen.